Chorobę afektywną sezonową, zwaną również depresją sezonową, w skrócie SAD od angielskiej nazwy seasonal affective disorder po raz pierwszy opisał w latach 80. XX wieku Norman E. Rosenthal. Ten rodzaj depresji charakteryzuje się przede wszystkim cyklicznością występowania objawów oraz wyróżnia go sposób leczenia, którym jest głównie fototerapia.
Statystyki wskazują, że depresja sezonowa w samych Stanach Zjednoczonych występować może nawet u 5% dorosłych. Jej objawy mogą pojawić się u w dowolnym wieku, zwykle jednak zaczyna się w wieku 20 – 30 lat i występuje znacznie częściej u kobiet niż u mężczyzn.
Objawy depresji sezonowej
Do najczęstszych objawów choroby afektywnej sezonowej możemy zaliczyć:
- obniżenie nastroju,
- utratę energii,
- anhedonię, czyli niemożność odczuwania szczęścia, to co wcześniej cieszyło, staje się całkowicie obojętne i nie powoduje już radości,
- zaburzenia snu i apetytu,
- uczucie niepokoju,
- poczucie bezwartościowości,
- rozmyślania dotyczące sensu życia,
- problemy z koncentracją,
- nieuzasadnione poczucie winy.
Co powoduje depresję sezonową?
W jesienne i zimowe pochmurne dni do naszego mózgu dociera aż dwu- lub trzykrotnie mniej światła niż wiosną, i aż 100 razy mniej niż latem podczas opalania się na plaży. Niedostatek słońca oraz zmniejszona aktywność fizyczna na powietrzu w chłodnym okresie powoduje stopniowe pogarszanie się nastroju u pacjenta.
Związek między funkcjonowaniem zegara biologicznego a światłem słonecznym został odkryty dopiero niedawno. Okazuje się bowiem, że melatonina wydzielana przez szyszynkę wpływa na uczucie senności i obniża temperaturę ciała. W odwrotny sposób działa serotonina, która pobudza oraz poprawia nastrój. Z kolei światło słoneczne przez siatkówkę oka wysyła impuls nerwowy do szyszynki, która reguluje stężenie melatoniny i serotoniny we krwi.
Zbyt duże stężenie melatoniny nasila objawy depresyjne, powodując obniżenie nastroju, oraz chęć spożywania węglowodanów prostych Symptomy te pojawiają się jesienią, nasilają się zimą i zazwyczaj mijają z nastaniem wiosny.
Fototerapia – skuteczny sposób na SAD.
Skuteczną metodą poprawy samopoczucia może być stosowanie fototerapii, Polega ona na leczeniu białym światłem. Pierwszy na świecie Instytut Światłolecznictwa założył w 1898 r. Duński lekarz Niels Finsen i przeprowadzał w nim leczenie chorych na gruźlicę, za co otrzymał w 1903 r. Nagrodę Nobla. Obecnie Fototerapia jest stosowana w leczeniu zaburzeń depresyjnych, zaburzeń snu lub depresji sezonowej.
Fototerapia to naświetlanie skóry twarzy oraz oczu lampą ze światłem imitującym promienie słoneczne. Zmniejsza ono dolegliwości związane z depresją jesienną u 60-80 proc. chorych. Natężenie światła stosowanego w tej terapii powinno wynosić powyżej 2500 luksów, a obecnie stosuje się zazwyczaj lampy pozwalające na uzyskanie strumienia światła o natężeniu 7000–10 000 luksów. Całe leczenie powinno trwać, co najmniej 14 dni. U chorych, u których fototerapia okazuje się skuteczną metodą postępowania, terapia trwa zwykle do wiosny. Początkowo, zabiegi muszą być przeprowadzane codziennie, Po wystąpieniu poprawy stosuje się leczenie podtrzymujące, co kilka dni.
Do leczenia depresji sezonowej stosować można również o farmakoterapię przy pomocy leków przeciwdepresyjnych, m.in. inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny. Skuteczna bywa również psychoterapia.
Jak wpływa leczenie światłem na ludzki organizm?
Fototerapia ma wszechstronnie pozytywny wpływ na nasz organizm. Powoduje ona:
- pobudzenie do pracy i regeneracji,
- złagodzenie dolegliwości bólowych,
- poprawę przemiany materii i krążenia krwi,
- redukcję stresu,
- złagodzenie zmiany skórnych,
- obniżenie napięcia mięśniowego,
- odbudowę komórek,
- zmniejszania widoczności blizn i przebarwień.
Fototerapia — przeciwwskazania
Fototerapii nie powinny stosować osoby:
- zażywające leki o działaniu zwiększającym wrażliwość na światło
- stosujące zioła fotouczulające takie jak dziurawiec, bratek, nagietek, rumianek, stokrotkę, arnikę górską oraz krwawnik.
- chore na jaskrę lub choroby siatkówki.
Pacjenci z nadpobudliwością ruchową powinny skonsultować stosowanie fototerapii ze swoim lekarzem.
