Obecnie dieta wegańska i wegetariańska stają się coraz częściej stosowane zarówno z powodów etycznych, jak i zdrowotnych. Z badań przeprowadzonych przez Homi Homini wynika, że 1,6 proc. osób jest weganami. Oznacza to, że ograniczają oni swoją dietę wyłącznie do produktów roślinnych. Najbardziej wegańskim krajem na świecie jest obecnie Izrael, Weganie stanowią tam bowiem aż 5 proc. mieszkańców.
Dieta wegańska – na czym polega?
Diety roślinne polegają na w pełni świadomym wykluczeniu mięsa, ryb oraz owoców morza z codziennego jadłospisu i dopuszczają jedynie spożywanie potraw roślinnych
Zwolennicy tych diet nie zjadają zwierząt, ryb i owoców morza ani produktów odzwierzęcych, w postaci koszenili czy smalcu. Jednakże weganizm, ma bardziej restrykcyjny charakter i wyklucza on wszystkie produkty pochodzenia zwierzęcego, czyli mleko, sery i wszelkie produkty mleczne, a także jaja i miód. W ich miejsce proponuje owoce i warzywa, a białko zwierzęce zastępuje białkiem roślinnym. Istotną rolę w kuchni wegańskiej spełniają także:
- rośliny strączkowe,
- grzyby,
- rośliny oleiste, siemię lniane, sezam, pestki i glony morskie
- mleko roślinne.
Weganizm to nie tylko dieta i kuchnia, ale także filozofia i styl życia, eliminujący wyzysk i prześladowanie naszych braci mniejszych. Decydując się na zakup produktów spożywczych, ubrań czy kosmetyków, weganie muszą być pewni, że przy ich produkcji nie ucierpiało żadne zwierzę. Dlatego też nie noszą oni futer, ubrań ze skóry wełny ani, jedwabiu, oraz nie używają kosmetyków, czy leków testowanych na zwierzętach. Weganie unikają również i piętnują wszelkie formy rozrywek przyczyniających się do krzywdzenia zwierząt, a więc cyrków czy ogrodów zoologicznych Zwalczają oni również aktywnie myślistwo i wędkowanie.
Jak powstała dieta wegańska?
Jak się okazuje, już Pitagoras w V wieku p.n.e. promował bezmięsny styl życia. Natomiast samo pojęcie weganizmu stworzył Bruno Wolff – wykładowca Niemieckiego Stowarzyszenia Wegetarian.
W 1944 r. w wyłoniło się z niego Stowarzyszenie Wegan. Założył je Donald Watson, który zaproponował „zasadę unikania wykorzystywania zwierząt przez ludzi” jako kluczową w stylu życia. Do jej promocji wykorzystał fakt, że w 1943 r. ok. 40 procent krów w Wielkiej Brytanii było zakażonych gruźlicą, więc rezygnacja z produktów odzwierzęcych zapewniała ochronę przed takimi zagrożeniami.
Zalety diety wegańskiej
Z badań wykonanych na Uniwersytecie Oksfordzkim wynika, że rezygnując z produktów odzwierzęcych, zmniejszamy nasz ślad węglowy o 73 procent. Produkcja mięsa i nabiału odpowiedzialna jest bowiem za 60 procent gazów cieplarnianych, produkowanych przez rolnictwo. Ponadto, przez spożywanie dużej ilości warzyw i owoców, dostarczamy sobie mnóstwo witamin, minerałów oraz błonnika. Powoduje to, że weganie są statystycznie szczuplejsi od osób jedzących mięso. Charakteryzują się też oni niższą zapadalnością na różne choroby układu krążenia oraz cukrzycę typu 2,czy raka prostaty i okrężnicy.
Dieta wegańska a zdrowie
Wiele osób zastanawia się, czy dieta wegańska jest zdrowa. Otóż jak się okazuje, wybór tej diety zwyklej wiąże się często ze zmianą stylu życia: unikaniem używek oraz zwiększeniem aktywności fizycznej.
Zbilansowana dieta wegańska umożliwia zachowanie zdrowia i dobrego samopoczucia, a nawet życie dłuższe o 10 lat, oraz dostarczanie organizmowi więcej energii, a także obniżenie masy ciała i stężenia cholesterolu we krwi. Ponadto nasiona, orzechy oraz oleje z nich wytwarzane, dostarczają organizmowi ludzkiemu wielu wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, które są cenne m.in. dla układu nerwowego oraz odpornościowego.
Zasadniczo dieta wegańska zmniejsza ryzyko wystąpienia:
- nadciśnienia,
- chorób układu krążenia,
- cukrzycy typu 2,
- chorób nowotworowych,
- kamicy żółciowej,
- zaparć,
- hemoroidów,
- próchnicy zębów,
- otyłości.
Ponadto zbadano, że utrata masy ciała u wegan i weganek nie zależy od ćwiczeń. Występuje ona w tempie około 0,5 kg miesięcznie. Weganie są więc szczuplejsi.
Dieta wegańska — wady
U osób będących na diecie wegańskiej może dochodzić do deficytu pewnych składników mineralnych – takich jak wapń, jod, żelazo, selen czy cynk. Jego przyczyną jest ich znacznie mniejsza biodostępność tych składników w produktach pochodzenia roślinnego niż w odzwierzęcych. Warto więc do niego nie dopuścić Źródłem selenu mogą stać się w tej sytuacji orzechy brazylijskie, cynku – ocet jabłkowy, jodu – algi i wodorosty a wapnia – mleka roślinne i tofu. Należy również pamiętać o dostarczaniu sobie białka poprzez spożywanie roślin strączkowych oraz produktów sojowych. Również na diecie wegańskiej niezbędna jest, suplementacja witaminą B12, a niekiedy też witaminą D.
