Choć osteoporoza pierwotna związana ze starzeniem organizmu jest niemożliwa do zupełnego wyleczenia, jednak jej postępowanie można w znacznym stopniu opóźnić i wyhamować. Wpłynie to na bezpieczną starość i komfort życia.
Czym jest osteoporoza?
Osteoporoza jest jedna z często występujących chorób kości. Charakteryzuje się ona postępującym ubytkiem masy kostnej i zmniejszeniem jakości tkanki kostnej. Problem ten dotyczy głównie kobiet w okresie pomenopauzalnym i zwykle przebiega bezobjawowo aż do momentu złamania. Osteoporoza jest chorobą doprowadzającą do „rzeszotnienia” kości, polegającym na tym, iż kość wygląda jak sito. Jej struktura przestrzenna zostaje osłabiona i zwiększa się podatność na złamania. Bez wcześniejszych badań mierzących gęstość kości, o obecności osteoporozy dowiadujemy się przeważnie przy złamaniu. Najczęściej mają one związek z kręgosłupem i kośćmi długimi, czyli przedramienia i szyjki kości udowej, ale pojawiają się także w innych miejscach.
Pierwszymi objawami osteoporozy są: bóle kończyn kości długich, bóle kręgosłupa, pojawienie się nadmiernej kifozy piersiowej, obniżenie wzrostu i wystąpienie pierwszych złamań.
Nie wszyscy zdają sobie sprawę, że osteoporoza jest odpowiedzialna za znaczny odsetek zgonów. Ich przyczyną są towarzyszące jej powikłania. Kość trawiona osteoporozą ma bowiem spore problemy ze zrastaniem się, stąd okres unieruchomienia pacjenta z powodu złamań jest zwykle bardzo długi. Pojawiają się wtedy:
- zaniki mięśniowe,
- niedokrwienia,
- dystrofia,
- odleżyny,
- podatność na zakażenia,
- zatorowość płucna.
Leczenie wymaga wówczas na ogół długiego pobytu w szpitalu oraz pomocy bliskich.
Przyczyny osteoporozy
Oprócz starzenia się organizmu do pojawienia się osteoporozy przyczynia się:
- zła dieta powodująca niedobór wapnia i witaminy D,
- używki,
- stosowanie sterydów, leków przeciwpadaczkowych czy zmniejszających krzepliwość krwi,
- niska aktywność fizyczna,
- niewielka ekspozycja na światło słoneczne.
Leczenie osteoporozy
Celem leczenia osteoporozy jest zapobieganie złamaniom kości dzięki poprawie struktury kostnej, zwiększenie jej masy oraz hamowanie pogłębiania się ubytków kostnych. Metoda farmakologiczna to podawanie leków, które wstrzymują nadmierną resorpcję kości, preparatów z wapniem, witaminą D, a także hormonalna terapia zastępcza.
Do innych metod leczenia osteoporozy należy fizjoterapia, w postaci zabiegów fizykalnych, zbilansowana dieta oraz ćwiczenia i specjalistyczne treningi. Niezwykle ważna jest też profilaktyka, polegająca na ruchu, który wzmacnia mięśnie oraz kości, i zapobiega wypadkom prowadzącym do złamań. Dlatego tak istotną rolę odgrywa aktywność fizyczna pacjentów. Ruch i dobrane ćwiczenia działają wzmacniająco na całe ciało oraz na szkielet. Warto więc chodzić regularnie na spacery, czy uprawiać nordic walking.
Osteoporoza a fizjoterapia
Rehabilitacja w osteoporozie służy zniesieniu bólu, przywróceniu prawidłowej postawy ciała, wzmocnieniu mięśni, odzyskaniu jak największego zakresu ruchu w unieruchomionej kończynie lub kręgosłupie oraz zatrzymaniu ubytku tkanki kostnej. Wszystko to ma na celu powrót pacjenta do utraconej sprawności i aktywności. Fizjoterapia ma wiele do zaoferowania pacjentom dotkniętym osteoporozą. Głównym aspektem w jej leczeniu jest kinezyterapia, indywidualnie dobrane ćwiczenia oraz treningi.
Drugim równorzędnie istotnym sposobem jest fizykoterapia, a przede wszystkim magnetoterapia, elektroterapia oraz ultradźwięki. W magnetoterapii wykorzystywane są impulsowe pola elektromagnetyczne wzbudzane przez prąd elektryczny. Za najbardziej odpowiednią metodę leczenia osteoporozy uważa się elektromagnetoterapię. Pobudza ona zmiany biologiczne w biomembranie i zapewnia dobrą biostymulację przywracającą prawidłowe funkcje komórkowe.
Elektroterapia a osteoporoza
Elektroterapia przy osteoporozie ma na celu głównie rozluźnienie mięśni, zapobieganie ich zanikowi oraz uśmierzanie bólu. W przypadku tego schorzenia zaleca się stosowanie:
- Galwanizacji, która pozytywnie działa na napięte mięśnie,
- Jonoforezy, wprowadzającej do tkanek lek przeciwbólowy,
- Prądów interferencyjnych, które dają bardzo dobry efekt przeciwbólowy oraz rozluźniający.
Ultradźwięki w leczeniu osteoporozy
Jeżeli doszło do złamań osteoporotycznych, zalecane są również ultradźwięki. Jednak bardzo zaawansowana postać osteoporozy jest przeciwwskazaniem do tego zabiegu.
