Hirudoterapia to metoda terapeutyczna opierająca się na wykorzystaniu żywych organizmów. Mówimy tu głównie o pijawkach leczniczych, zwanych także hirudo medicinalis. Warto jednak zaznaczyć, że w różnych częściach świata stosuje się również inne gatunki tych istot. Choć sposób leczenia ten jest znany od wielu lat, oficjalnie został zaakceptowany jako metoda terapeutyczna dopiero w 2005 roku. Czytaj więcej!
Czym właściwie jest hirudoterapia, czyli liczenie pijawkami?
Leczenie pijawkami ma wyraźny wpływ na cały organizm. Pijawki używane w celach terapeutycznych są głównie pozyskiwane że specjalnie dobranych źródeł hodowlanych. W warunkach naturalnych spotykane są głównie w wodach słodkich. Ze względu na ryzyko przenoszenia chorób pasożytniczych, bakteryjnych i innych, pijawki lecznicze muszą pochodzić wyłącznie z ściśle określonych, uprawnionych do hodowli i posiadających stosowne zezwolenia. W kontekście powszechnych zastosowań hirudoterapii często wymienia się leczenie żylaków za pomocą pijawek.
Jak działa leczenie pijawkami?
Kiedyś wierzono, że umieszczanie pijawek na ciele pozwala na usuwanie z organizmu „zanieczyszczonej krwi”, jednak obecnie, dzięki przeprowadzonym badaniom, wiemy na pewno, że kluczowym elementem tego procesu jest korzystny wpływ substancji obecnych w ślinie pijawki lekarskiej. Chodzi głównie o hirudynę. Hirudyna posiada zdolność do działania antykoagulacyjnego, co oznacza, że zmniejsza krzepliwość krwi. Dodatkowo, pozostałe substancje uwalniane przez pijawkę wykazują właściwości analgetyczne, czyli przeciwbólowe. Enzymy uwalniane podczas tego procesu posiadają również działanie bakteriobójcze, przeciwzapalne i regulujące ciśnienie krwi. Ostatnie badania potwierdzają, że taka metoda leczenia może w przyszłości stanowić istotny wkład w walkę z chorobami zakrzepowymi i nowotworami, ponieważ udowodniono, że pijawki wykazują działanie rozszerzające naczynia krwionośne, antykoagulacyjne i przeciwnowotworowe.
Na co pomaga leczenie pijawkami?
Terapia pijawkami obejmuje szeroki zakres wskazań leczniczych. Do kluczowych należą:
- nadciśnienie arterii;
- wysoki poziom cholesterolu;
- zmagania z impotencją.
- cukrzyca;
- problemy z hemoroidami;
- wspomaganie procesu leczenia przy przeszczepach skóry;
- bóle głowy;
- owrzodzenia żołądka i dwunastnicy;
- alergie;
- niektóre schorzenia o podłożu psychicznym, takie jak nerwice czy depresje;
- choroby zakrzepowo–zatorowe;
- schorzenia związane z układem moczowo–płciowym.
Pijawki lecznicze znajdują także zastosowanie w przypadku wielu innych dolegliwości, gdzie ich wykorzystanie może wydawać się nietypowe. Wykorzystuje się je przy schorzeniach wątroby, żylakach, łuszczycy, a także w leczeniu chorób endokrynologicznych, takich jak schorzenia tarczycy. Ze względu na właściwości przeciwzapalne i przeciwbólowe uwalnianych substancji, taka forma terapii może przynieść korzyści jako element kompleksowego podejścia w leczeniu przepuklin kręgosłupa, bólów związanych z rwy kulszową czy zapaleniem korzonków nerwowych. Pijawki skutecznie leczą również choroby neurodegeneracyjne, redukują obrzęki, a ich zastosowanie znajduje się także w dziedzinie medycyny estetycznej.
Jakie są przeciwwskazania?
Ograniczenia dotyczące stosowania terapii pijawkowej można podzielić na przeciwwskazania względne i bezwzględne. W kategorii bezwzględnych przeciwwskazań nie dopuszcza się jakichkolwiek rozważań co do możliwości zastosowania pijawek lekarskich.
Do przeciwwskazań względnych hirudoterapii zalicza się:
- stany obniżonego ciśnienia krwi,
- jednoczesne stosowanie wielu różnych środków farmakologicznych, takich jak leki przeciwzapalne lub
- substancje wywołujące rozrzedzenie krwi, np. kwas acetylosalicylowy,
- predyspozycje do krwawień,
- choroby żołądka, takie jak nadżerkowe zapalenie błony śluzowej,
- uczulenie na proteiny,
- wiek poniżej 10 lat.
Przeciwwskazania bezwzględne obejmują:
- okres ciąży,
- stany ciężkiego niedożywienia i anemii,
- choroby związane z zaburzeniem krzepnięcia krwi, w tym hemofilię,
- menstruację,
- zakażenie wirusem HIV,
- aktywną gruźlicę,
- obecność gorączki.
Stosowanie tego rodzaju terapii wymaga szczególnej uwagi u osób z zaburzeniami psychicznymi, takimi jak depresja czy nerwica, choć nie stanowią one bezwzględnego przeciwwskazania.
Leczenie pijawkami a skutki uboczne
Podobnie jak w przypadku każdego rodzaju terapii, stosowanie leczenia pijawkami niesie ze sobą ryzyko wystąpienia skutków ubocznych. Potencjalne komplikacje hirudoterapii obejmują głównie infekcje bakteryjne wywołane drobnoustrojami z rodziny Aeromonas. W takiej sytuacji mogą wystąpić objawy, takie jak biegunka, wymioty, pojawienie się pęcherzy na skórze oraz gorączka. Te symptomy mogą być bardziej nasilone u osób z obniżoną odpornością lub w przypadku wątpliwości co do pochodzenia zastosowanych pijawek. Dodatkowo możliwe są reakcje alergiczne, uczucie swędzenia lub pojawienie się krwiaków.
Podczas terapii kluczowe jest dostarczanie organizmowi odpowiednich suplementów (takich jak magnez i potas), ponieważ utrzymujące się krwawienie po zabiegu może prowadzić do obniżenia poziomu hemoglobiny, co z kolei może skutkować anemią. Sam proces przystawiania pijawek może pozostawiać niewielkie blizny, co jest ważne do uwzględnienia, zwłaszcza jeśli terapia jest przeprowadzana na obszarach widocznych. Zazwyczaj rany goją się stosunkowo szybko, choć nie zawsze.
