Problemy z prawidłową postawą stanowią powszechne zaniepokojenie dla wielu młodych rodziców. Ważne jest zauważenie, że wady postawy nie ograniczają się jedynie do kręgosłupa. Do najczęstszych z nich zaliczamy skoliozę. Z kolei nierzadkie wady kolan, to kolana koślawe lub szpotawe. Często wady dotyczą także stóp, przybierając formę jednej z najczęstszych wad, czyli płaskostopia. Jakie są przyczyny występowania płaskostopia? Jak przebiega proces leczenia płaskostopia zarówno u dzieci, jak i u dorosłych? A co najważniejsze, jakie kroki podjąć, aby zapobiec płaskostopiu? Czytaj więcej!
Czym jest płaskostopie?
Płaskostopie, zwane popularnie platfusem, stanowi odkształcenie struktury stopy, prowadzące do utraty jej naturalnych kształtów anatomicznych. W przypadku zdrowo rozwiniętej stopy, kontakt z podłożem następuje za pomocą trzech obszarów: pięty oraz główek pierwszej i piątej kości śródstopia. W sytuacji, gdy mówimy o płaskostopiu, stopa dotyka ziemi całym obszarem lub prawie całym obszarem.
Schorzenie to może pojawić się zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, wynikając z różnorodnych przyczyn. Od wrodzonych wad po długotrwałe obciążenia. Szacuje się, że ponad 30% dorosłej populacji doświadcza tego problemu, choć zazwyczaj nie ma on na tyle poważnego charakteru, by konieczna była specjalistyczna konsultacja ortopedyczna.
Podczas obserwacji na mokrym piasku łatwo dostrzec płaskostopie. W przypadku prawidłowo ukształtowanej stopy, w śladzie powinno być widoczne charakterystyczne zagłębienie z wewnętrznej strony. Jeśli stopa odbija się od podłoża w sposób jednorodny, może to sugerować konieczność podjęcia dalszych badań w kierunku platfusa.
Czym jest płaskostopie i jakie są jego rodzaje?
Specjaliści zajmujący się schorzeniami ortopedycznymi podzielili płaskostopie na dwie odmiany, zależnie od tego, który łuk stopy uległ deformacji:
- Płaskostopie podłużne: W stopie istnieje kilka łuków, które odgrywają kluczową rolę w dystrybucji napięć i obciążeń podczas ruchu i odpoczynku. Zakłócenie naturalnej równowagi może prowadzić do wytworzenia płaskostopia. W przypadku płaskostopia podłużnego, deformacji ulega jeden z łuków podłużnych, szczególnie łuk podłużny przyśrodkowy. Skutkuje to utratą prawidłowej amortyzacji oraz powstawania sztywności i przeciążeń, które mogą skutkować kontuzją.
- Płaskostopie poprzeczne: W przeciwieństwie do płaskostopia podłużnego, płaskostopie poprzeczne powoduje deformację łuków poprzecznych, najczęściej łuku w obszarze przedniej części stopy. Efektem tych zmian jest poszerzenie stopy oraz nadmierny nacisk w przedniej części. Chociaż teoretycznie wyróżnia się dwie odmiany płaskostopia, w praktyce często występują one jednocześnie.
Przyczyny płaskostopia
Skoro wątek czym jest płaskostopie zostały już dokładnie omówiony, warto zastanowić się nad przyczynami tej dolegliwości.
Wady postawy u młodych osób często nie wynikają z jednoznacznej przyczyny. Ich geneza jest rozpatrywana z perspektywy trzech aspektów: zaburzeń strukturalnych, czynnościowych i warunków zewnętrznych (środowiskowych). Do najczęstszych źródeł płaskostopia zalicza się m.in.:
- osłabienie struktur tworzących stopę (mięśni, więzadeł, ścięgien), często spowodowane różnego
- rodzaju urazami;
- wrodzoną elastyczność więzadeł, sprzyjającą obniżeniu łuków stopy;
- nadmierną masę ciała;
- noszenie nieodpowiedniego obuwia.
Mimo, że płaskostopie w pewnym okresie rozwoju jest zjawiskiem naturalnym, wymaga ono regularnej kontroli przez specjalistę. Długotrwałe utrzymywanie nieprawidłowej pozycji stopy może prowadzić do niezdrowego ustawienia kończyn. Istnieje szereg potencjalnych przyczyn płaskostopia. Czasami ma ono podłoże wrodzone i wynika z elastyczności stawów oraz więzadeł w obszarze stopy. W takich przypadkach tkanki mogą przemieszczać się poza fizjologiczny zakres ruchu, destabilizując prawidłową pozycję.
Jak leczyć płaskostopie?
- Terapia płaskostopia obejmuje różnorodne metody działania i skupia się jednocześnie na kilku aspektach. Istotną rolę odgrywają regularne ćwiczenia na płaskostopie, w tym takie zabawy jak toczenie piłki stopą, poruszanie się po macie z naciskiem na stopy, czy też kreślenie kształtów stopami. Chociaż niektóre z tych metod przypominają dziecięce zabawy, ich kluczowym elementem jest konsekwencja i regularność.
- Dla osób borykających się z deformacją zaleca się korzystanie z ortopedycznych wkładek na płaskostopie. W tym kontekście stosuje się specjalne wkładki poprzeczne, nazywane pelotami ortopedycznymi. Terapia fizjoterapeutyczna, oprócz masażu, obejmuje także kinesiotaping.
- Mimo że aktywne osoby fizyczne zazwyczaj nie są podatne na płaskostopie, warto pamiętać, że deformacja podłużnych łuków stopy prowadzi do utraty naturalnej amortyzacji, zwiększając ryzyko przeciążeń. Dlatego, decydując się na specjalne wkładki lub obuwie z dodatkową amortyzacją, należy mieć to na uwadze.
- Kiedy mamy do czynienia z cięższymi przypadkami płaskostopia, istnieje również opcja chirurgicznego leczenia, takiego jak wszczepienie implantu lub przeprowadzenie operacji polegającej na przecięciu kości i jej stabilizacji w odpowiednim położeniu.
Podsumowanie
Odpowiadając na pytanie, czym jest płaskostopie, wiemy już, że jest to kompleksowym problemem ortopedycznym, dotykający zarówno dzieci, jak i dorosłych. Warto zwrócić uwagę na różnorodne przyczyny, począwszy od genetyki po niewłaściwe obuwie. Skuteczne leczenie obejmuje regularne ćwiczenia, noszenie ortopedycznych wkładek, a także terapię fizjoterapeutyczną. Dbając o odpowiednią amortyzację, aktywni fizycznie również powinni monitorować stan stóp. Pamiętaj, że regularna kontrola i świadomość są kluczowe dla utrzymania zdrowych stóp i całego ciała.
