Ashwagandha to jedna z najczęściej wybieranych roślin adaptogennych w tradycyjnej medycynie ajurwedyjskiej. Dlaczego cieszy się taką popularnością w Polsce? Głównie ze względu na jej unikalne właściwości, które stają się szczególnie cenne w świecie pełnym stresu, problemów ze snem i niekończących się terminów. Jakie są charakterystyczne cechy ashwagandhy i kiedy warto sięgnąć po preparaty z jej udziałem? Odkryj czar ziołolecznictwa!
Czym jest ashwagandha?
Ashwagandha, zwana również indyjskim żeń-szeniem, witanią ospałą lub zimową wiśnią, to roślina adaptogenna, naturalnie występująca głównie w Azji Południowo-Wschodniej oraz w wyższych partiach Himalajów. Medycyna ajurwedyjska od dawna wykorzystuje korzeń tej rośliny do leczenia różnorodnych dolegliwości. To właśnie z korzenia ashwagandhy pozyskuje się główne związki biologicznie aktywne. Ostatnie badania sugerują, że liście witani ospałej również posiadają wartościowe właściwości. W skład najważniejszych składników biologicznie aktywnych wchodzą alkaloidy (takie jak izopeletieryna, anaferyna, kuskohigryna, witanina), laktony steroidowe (witanolidy, witaferyny) i saponiny.
Jakie właściwości ma ashwagandha?
Ashwagandhę często wybierają osoby doświadczające zwiększonego napięcia nerwowego i stresu. Suplementacja żeń-szenia indyjskiego jest również zalecana w przypadku innych sytuacji, takich jak bezsenność, cukrzyca, trudności z poczęciem dziecka czy problemy z libido.
Korzyści płynące z ashwagandhy obejmują:
- Działanie antystresowe: Ashwagandha łagodzi skutki stresu, jednocześnie wzmacniając odporność organizmu na sytuacje stresowe.
- Działanie przeciwlękowe: Dzięki właściwościom przeciwutleniającym i przeciwzapalnym, żeń-szeń indyjski może zmniejszać stres oksydacyjny, łagodząc uczucie lęku i niepokoju.
- Poprawa jakości snu: W medycynie ajurwedyjskiej ashwagandha tradycyjnie wykorzystywana jest jako preparat nasenny.
- Działanie kardioprotekcyjne: Żeń-szeń indyjski posiada właściwości kardiotropowe i kardioochronne, poprawiając także proces wytwarzania komórek krwi (hematopoezę).
- Działanie neuroprotekcyjne: Zawartość witanonu w ashwagandzie chroni przed toksycznymi zmianami w komórkach neuronalnych i glejowych, ogranicza wytwarzanie wolnych rodników oraz polepsza zdolności psychomotoryczne.
- Poprawa płodności u mężczyzn: Adaptogen zwiększa poziom testosteronu, a także stężenie i ruchliwość plemników.
- Obniżanie poziomu cukru we krwi: Związki, takie jak witaferyna A, wykazują silne działanie przeciwcukrzycowe, pobudzając komórki do pobierania glukozy z krwi.
- Poprawa libido: Ashwagandha uznawana jest za afrodyzjak, co może skutecznie wpływać na poprawę libido u mężczyzn i kobiet.
- Inne właściwości: Normalizowanie poziomu hormonów tarczycy, obniżanie całkowitego poziomu cholesterolu we krwi, wspomaganie regeneracji mięśni po treningu oraz wsparcie leczenia zmian hormonalnych związanych z menopauzą.
Jak stosować ashwagandhę?
Ashwagandha jest dostępna w różnorodnych formach, takich jak proszek, herbata, pigułki, kapsułki, nalewki, krople lub żelki. Aby wykorzystać ją jako preparat poprawiający jakość snu, warto postępować zgodnie z zaleceniami danego produktu. Optymalne dawkowanie wciąż stanowi temat dyskusji i może różnić się w zależności od konkretnego suplementu. Standardowe dawki mające ułatwić zasypianie oscylują zazwyczaj między 250 a 600 miligramami. Ważne jest jednak, aby nie stosować jej przez okres dłuższy niż trzy kolejne miesiące.
Ashwagandha – skutki uboczne
Najczęstsze skutki uboczne są łagodne i obejmują objawy takie jak biegunka, mdłości, niestrawność, wymioty. Występują także mniej powszechne efekty, takie jak suchość w ustach, uczucie senności, zawroty głowy, halucynacje, kaszel, przekrwienie, niewyraźne widzenie, wysypka czy wzrost wagi. Istnieją pewne doniesienia sugerujące, że suplementacja ashwagandhy może prowadzić do uszkodzenia wątroby. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek działań niepożądanych, zwłaszcza symptomów związanych z uszkodzeniem wątroby. Takich jak żółtaczka czy świąd skóry, zaleca się natychmiastowe skonsultowanie się z lekarzem. Warto jednak wspomnieć, że tauryna, zawarta w ashwagandzie, może korzystnie wpływać na funkcje tego narządu.
Przeciwwskazania
Ashwagandha może być potencjalnie niebezpieczna w okresie ciąży, ze względu na doniesienia sugerujące możliwość wywoływania poronień. Informacje dotyczące wpływu ashwagandhy na mleko matki są niepełne i niepewne.
Withania somnifera może obniżać poziom glukozy we krwi, co może być korzystne dla osób z cukrzycą. Jednak osoby te, zazwyczaj przyjmujące leki hipoglikemiczne, powinny być świadome, że dodanie ashwagandhy może prowadzić do nieoczekiwanego obniżenia poziomu glukozy we krwi.
Ashwagandha wykazuje także działanie hipotensyjne, co może stanowić problem dla osób z nadciśnieniem lub niskim ciśnieniem krwi. Osoby z wysokim ciśnieniem, zwłaszcza te stosujące leki przeciwnadciśnieniowe, mogą doświadczyć interakcji między ashwagandhą a ich lekami, co może prowadzić do nieoczekiwanych obniżeń ciśnienia krwi. W przypadku jednostek z już niskim ciśnieniem, ashwagandha może spowodować zbyt duży spadek ciśnienia, a nawet omdlenia.
Roślina ta może drażnić przewód pokarmowy, co powinno skłaniać osoby z wrzodami żołądka do unikania jej stosowania. Choć wielu ludzi sięga po ashwagandhę w celu wzmocnienia odporności, badania sugerujące zwiększenie aktywności immunologicznej mogą być korzystne dla niektórych, ale szkodliwe dla innych, szczególnie dla tych z chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak stwardnienie rozsiane, toczeń rumieniowaty układowy i reumatoidalne zapalenie stawów.
Nieprawidłowości w funkcji tarczycy mogą być uciążliwe dla osób z tym problemem. Badania wykazały, że ashwagandha może podnosić poziom hormonów tarczycy u osób z subkliniczną niedoczynnością tarczycy. Jest to stan, który nie wymaga leczenia. Jeżeli jednak ktoś jest już na lekach, dodatkowe stosowanie ashwagandhy może skutkować nadmiernym wzrostem hormonów tarczycy. Podobnie, w przypadku nadczynności tarczycy. Przyjmowanie ashwagandhy może dodatkowo zwiększać poziom hormonów tarczycy, co w skrajnych przypadkach może prowadzić do poważnej tyreotoksykozy.
