Zespół rowka nerwu łokciowego stanowi jedno z najczęstszych schorzeń neuropatii uciskowych. Jego rozpowszechnienie ustępuje jedynie zespołowi cieśni nadgarstka. Charakterystycznymi symptomami tej dolegliwości są ból, mrowienie, uczucie drętwienia, osłabienie mięśni oraz ich zanik. W jaki sposób można skutecznie leczyć to schorzenie? Jakie aktywności fizyczne mogą przynieść ulgę i poprawić stan pacjenta?
Czym jest zespół rowka nerwu łokciowego?
Zespół kanału nerwu łokciowego, znany również jako zespół rowka nerwu łokciowego, to jedna z neuropatii uciskowych, czyli schorzeń związanych z uszkodzeniem nerwów spowodowanym ich uciskiem. Ta dolegliwość częściej dotyka mężczyzn w przedziale wiekowym od 40 do 65 lat, a objawy manifestują się zazwyczaj w dominującej ręce. Przyczyny tego zespołu mogą wynikać z różnych czynników, takich jak urazy stawu łokciowego, procesy zwyrodnieniowe i stany zapalne w okolicach stawu łokciowego, skłonność do zwichnięć nerwu podczas zginania kończyny górnej w stawie łokciowym, koślawość łokcia, a także długotrwałe utrzymywanie zgiętej w stawie łokciowym ręki, opieranie się na łokciu lub częste zginanie i prostowanie kończyny, związane na przykład z wykonywaną pracą.
Zespół rowka nerwu łokciowego – objawy
Nerw łokciowy pełni funkcję nadzorowania właściwego czucia w obszarze palca serdecznego oraz małego palca (IV i V), a także odpowiada za sprawność ruchową tej części dłoni. Z tego powodu symptomy związane z zespołem rowka nerwu łokciowego dotyczą głównie tego obszaru.
Do pierwszych oznak tego schorzenia zalicza się:
- nieprzyjemne doznania (parestezje) obejmujące mały i serdeczny palec, objawiające się jako drętwienie, mrowienie czy pieczenie. Zazwyczaj występują one głównie w nocy i podczas zginania ręki w stawie łokciowym;
- ból w rejonie łokcia i przedramienia.
W miarę postępu choroby pojawiają się także:
- spadek siły mięśni dłoni oraz trudności w dokładnym wykonywaniu ruchów precyzyjnych,
- zanik mięśni, co prowadzi do charakterystycznego ustawienia dłoni w tzw. pozycji szponiastej.
Diagnostyka zespołu rowka nerwu łokciowego
Objawy zespołu rowka nerwu łokciowego skłaniają pacjentów do konsultacji w ramach Podstawowej Opieki Zdrowotnej. Lekarz może skierować chorego na konsultację neurologiczną, neurochirurgiczną lub ortopedyczną. Na początkowym etapie diagnostyki przeprowadza się szczegółowy wywiad, pytając o charakter objawów, ich czas trwania, ewentualne urazy obszaru łokcia, współistniejące choroby, wykonywany zawód i aktywność fizyczną.
Kolejnym krokiem jest badanie przedmiotowe, gdzie lekarz ocenia siłę poszczególnych mięśni ręki, czucie w dłoni oraz ruchomość stawów łokciowych. Sprawdza również, czy ucisk w rejonie łokcia wywołuje ból u pacjenta. W przypadku podejrzenia zespołu kanału nerwu łokciowego, lekarz przeprowadza badania dodatkowe, w tym objaw Tinela i Fromenta.
Objaw Tinela uznaje się za dodatni, gdy opukiwanie młoteczkiem neurologicznym rowka nerwu łokciowego wywołuje ból lub parestezje w obszarze unerwianym przez nerw łokciowy. Warto jednak zaznaczyć, że ten objaw czasami występuje u zdrowych osób. Przy badaniu objawu Fromenta lekarz umieszcza kartkę między kciukiem a palcem wskazującym pacjenta, próbując ją wysunąć. Dodatni wynik oznacza, że pacjent opiera się temu ruchowi i zgina kciuk w stawie międzypaliczkowym, co może wskazywać na zaburzenia funkcji nerwu łokciowego.
Aby postawić diagnozę, lekarz zleca badania elektrofizjologiczne, takie jak elektromiografia (EMG) i elektroneurografia (ENG), które oceniają przewodzenie impulsów nerwowych. W niektórych przypadkach lekarz decyduje się również na dodatkowe badania obrazowe, takie jak badanie rentgenowskie (RTG), rezonans magnetyczny lub ultrasonografia (USG). Te procedury pozwalają precyzyjnie określić stopień i lokalizację uszkodzenia nerwu łokciowego.
Zespół rowka nerwu łokciowego – leczenie
W sytuacji łagodnych objawów i minimalnego uszkodzenia nerwu łokciowego lekarz może zdecydować się na zastosowanie terapii konserwatywnej. Polega to na:
- odpowiednio dobranych ćwiczeniach;
- zastosowaniu unieruchomienia łokcia;
- modyfikacji nawyków ruchowych pacjenta;
- przyjęciu leków, takich jak niesteroidowe leki przeciwzapalne;
- dodatkowym przyjmowaniu preparatów witaminowych, a czasem leków sterydowych.
Leczenie chirurgiczne
Leczenie operacyjne zespołu kanału nerwu łokciowego obejmuje m.in.:
Chirurgiczne usunięcie lub przecięcie elementów wywierających nacisk na nerw,
Zmianę położenia nerwu łokciowego,
W niektórych sytuacjach usunięcie części kości ramiennej, która tworzy staw łokciowy (nadkłykcia przyśrodkowego).
Zespół rowka nerwu łokciowego – ćwiczenia
W leczeniu zespołu rowka nerwu łokciowego istotne znaczenie ma również dostosowana rehabilitacja i modyfikacja nawyków pacjenta. Fizjoterapia obejmuje m.in. krioterapię, czyli terapię zimnem, oraz ćwiczenia (kinezyterapię). W przypadku intensywnych objawów może być konieczne tymczasowe unieruchomienie kończyny.
Jeżeli u pacjenta występuje napięcie i tkliwość, kinezyterapia opiera się na ćwiczeniach rozluźniających mięśnie. Następnie stosuje się ćwiczenia izometryczne, oporowe oraz poprawiające stabilizację kończyny. Dodatkowo zaleca się unikanie długotrwałego opierania się na łokciach, utrzymywania zgiętych w stawie łokciowym rąk oraz regularnych, powtarzających się ruchów zginania i prostowania łokcia.
